لە پێش چوونە ژورەوە بڵێ: (([بِسمِ اللهِ] اللَّهُمَّ إنّي
أعوذُ بِكَ مِنَ الخُبْـُثِ وَالخَبائِثِ)). أخرجه البخاري 1/45 برقم(142) ومسلم
1/283 برقم(375). (الخُبْث) بە سكونی سەر (با‌و)ەكەو بە ضەممەش دەخوێندرێتەوە. وە
زیادەی (بِسمِ الله) لەو فەرموودەیەدا نییە بەڵكو أخرجها سعید بن منصور ،
(انظر الفتح الباري 1/244)
واتە: (خۆم پەنا ئەدەم) بەناوی خوا، خوایە پەنات پێ ئەگرم لە شەیطانە
نێرەو مێیەكان.
وەپێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دەفەرموێت: (پەردەی نێوان چاوی جنۆكەو داوێنی ئادەمیزاد
ئەوەیە كە كاتێ چووە سەرئاو بڵێ (بِسم ِاللهِ). أخرجه أحمد و الترمذي وابن ماجه
وصحَّحه الالباني في صحيح الجامع(5924) .
ئیمامی النووی(ڕەحمەتی خوای لێ بێت) فەرمویەتی: (الخبْث) (بە مانای
خراپە، وە وتراوە: بە مانای كوفر دێت، وتراویشە: شەیتانەكانەو (ۆالْخَبَائِث) سەرپێچی
و تاوانەكانە، ابن اڵاعرابی وتویەتی: (الْخُبْث) لە ووتەی عەرەبدا بە مانای شتی خراپ
دێت، ئەگەر لە قسەدا بێت ئەوە جوێنە، وە ئەگەر لە میللەت و ڕێبازەكاندا بێت ئەوە كوفرە،
وە ئەگەر لە خواردندا بێت ئەوە حەرامە، وە ئەگەر لە خواردنەوەكاندا بێت ئەوە زیانبەخشەكانە.
والله أعلم، وە ئەم ئەدەبە زانایان یەكدەنگن لەسەر ئەوەی سوننەتە ووتنی و جیاوازی نییە
لە نێوان ئەوەی لە ناو بینادا بێت یان لە دەشت و چۆڵەوانی). شرح النووي على مسلم (2/93)
وأنظر تحفة الذاكرين بعدة الحصن الحصين للشوكاني
(ص: 141).
لە ڕیوایەتێكی تریدا: ((أَعُوُذُ بِاللهِ مِنَ الخُبْثِ
وَالخَبائِثِ)). أخرجه أبوداود وابن ماجه وصحَّحه الألباني في السلسلة
الصحيحة(1070) وصحيح الجامع(2263).
تێبینی: شێخ ئەلبانی(ڕەحمەتی خوای لێ بێت) دەربارەی كاتی ووتنەكەی
فەرمویەتی: (زانایان یەكدەنگن لەسەر ئەوەی مەبەست پێی ئەوەیە: كاتێ ویستی بچێتە سەرئاوەكە(واتە
لە دەرەوە) ئەمە دەڵێت). سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة وأثرها السيئ في الأمة 3/116.
وە
لە دەقی فەرمودەكەشدا هاتووە بە: (إذا أراد أن يدخل...) واتە ئەگەر ویستی بچێتە سەرئاو...واتە
لە دەرەوە.
وە هەروەها فەرمویەتی: (پاشان بزانە لە هیچ یەكێك لەم فەرمودانەو
غەیری ئەمانەدا نەهاتووە كە دەنگ هەڵبڕێت بە وتنی ئەم زیكرە). تمام المنة 1/58.
